Zuurstofplanten vijver – onderdeel van de grote drie

Zuurstofplanten in je vijver zijn de belangrijkste plantensoort. Samen met hard water en een goede bacteriekolonie vormen zuurstofplanten de grote drie, die zorgen voor helder vijverwater. Alle reden dus om op deze pagina eens goed onder de loep te nemen.

Kenmerken zuurstofplanten vijver

Dit is eigenlijk een verwarrende naam voor je

vijverplanten. Elke plant produceert namelijk zuurstof. Dit geldt dus zeker niet alleen voor zuurstofplanten in de vijver. Hét kenmerk van de planten is echter, dat ze volledig onder water groeien en dat ook de uitwisseling van gassen plaatsvindt met het water. Deze planten geven dus zuurstof af aan het vijverwater, en nemen CO2 op uit het vijverwater. Andere planten ademen rechtstreeks in de atmosfeer.

De planten groeien volledig onder water. Ze worden daarom ook wel ondergedoken planten genoemd. Dit volledig onder water groeien heeft een aantal gevolgen voor hun groei. Zo hoeft een vijverplant geen stevig takkenstelsel te vormen. De plant maakt namelijk handig gebruik van drijven in het water. Dit betekent weer, dat deze planten onder de juiste omstandigheden heel snel kunnen groeien.

De meeste soorten vormen geen echt wortelstelsel. De enige worteltjes die ze vormen, zijn steunwortels. Hiermee verankert de plant zichzelf in de bodem. Nieuwe scheuten groeien vanaf de stengels. Dit heeft als voordeel, dat je planten hierdoor heel makkelijk kunt stekken. Een losse scheut kan zo in no-time uitgroeien tot een volledig nieuwe plant.

Glanzend fonteinkruid (Potamogeton lucens) vormt hierop echter een uitzondering; deze plant vormt wel een wortelstok, waaruit de nieuwe scheuten groeien.

zuurstofplanten

Zuurstofplanten, zoals deze waterpest (Elodea canadensis) groeien volledig onder water. Ze nemen bij hun groei voedingsstoffen op uit het vijverwater, en houden dat op deze manier helder. Daarom zijn deze vijverplanten onmisbaar in de vijver.

Het belang van zuurstofplanten

In elk vijverboek of elke vijverwebsite zul je lezen dat ze belangrijk en zelfs onmisbaar zijn voor je vijver. Maar waarom is dat eigenlijk zo?

In een vijver hopen zich na verloop van tijd voedingsstoffen op. Deze stoffen, ontstaan als kleine afvaldeeltjes door bacteriën en gisten worden verteerd. Denk bijvoorbeeld aan vissenpoep, afgestorven plantdelen of ingewaaide bladeren. Wanneer bacteriën dit afval opruimen, ontstaan er stikstofverbindingen. Deze worden vervolgens door de micro-organismen aan het vijverwater worden afgegeven. Het vijverwater wordt op die manier steeds voedselrijker.

Wanneer een vijver geen zuurstof krijgt, gaan in dit voedselrijke water vanzelf algen groeien. Dit kunnen draadalgen of zweefalgen zijn, of beide. Zweefalgen maken het water groen en troebel, draadalgen vormen grote plakkaten. Algen komen in de vijver terecht doordat hun eencellige sporen in de vijver waaien. Dit kun je daarom niet voorkomen. Een enkele spore is voldoende voor algengroei in de vijver.

Zuurstofplanten zijn voedselconcurrenten van algen. Wanneer deze planten in een vijver staan, zullen ze planten bij hun groei de voedingsstoffen (stikstofverbindingen) die in het water zitten opnemen. Hierdoor wordt het water weer voedselarmer en kunnen algen niet, of veel minder, groeien.

Deze planten zorgen, kortom, voor helder water in je vijver. Dat is dus de reden dat deze planten onmisbaar zijn.

Wat is belangrijk voor de groei van vijverplanten?

Zuurstofplanten stellen hogere eisen aan hun groei dan algen. Er zijn dan ook twee voorwaarden waaraan moet zijn voldaan voordat ze goed zullen groeien in je vijver.

Hard vijverwater
Voor hun groei hebben deze planten hard vijverwater nodig. Dit is water, waarin veel minerale stoffen (calcium, magnesium, kalium) zitten. Deze stoffen vormen namelijk de voedingszouten voor de vijverplanten. In zacht water zullen ze daarom niet goed groeien.

De waterhardheid van je vijver loopt geleidelijk terug. Dit komt door invallende neerslag. Regenwater is immers extreem zacht. Hierdoor gaat de waterhardheid van het vijverwater achteruit. De vijverplanten kunnen vervolgens minder goed groeien. Verhoog de waterhardheid daarom regelmatig. Als je je vijver behandelt met Mineral Clay, heb je gedurende het hele jaar een voor plantengroei geschikte waterhardheid.

waterhardheid vijverwater verbeteren

Met deze producten zorg je voor hard vijverwater. De planten groeien hierdoor beter.

CO2: Bacteriekolonie van nitrificerende bacteriën
Zuurstofplanten hebben ook CO2 (koolzuur) nodig voor hun groei. Dit geldt voor alle planten, maar omdat vijverplanten geheel onder water groeien, moeten zij het koolzuur uit het water opnemen in plaats van uit de atmosfeer. Het is daarom noodzakelijk, dat het vijverwater voldoende CO2 bevat.

CO2 wordt geproduceerd door bacteriën in de vijver en het biologisch vijverfilter. Om het vijverwater voldoende CO2-rijk te krijgen en te houden, moet je dus zorgen voor een grote bacteriekolonie van nitrificerende bacteriën. Je kunt dit doen door een biologisch filter bij de vijver te plaatsen en op de vijverbodem een laagje lavasubstraat aan te brengen. Daarnaast is het belangrijk om het vijverfilter aan het begin van elk groeiseizoen te enten met een bacteriestarter (Pond Biotics).

Zuurstofplanten zorgen voor een heldere vijver

Vijverplanten die zuurstof afgeven houden het vijverwater helder. De vijver op deze foto is behandeld met Mineral Clay. Hierdoor is de waterhardheid van het vijverwater in orde en groeien de planten goed. In deze vijver groeit links van de plant aarvederkruid (Myriophyllum spicatum) en rechts glanzend fonteinkruid (Potamogeton lucens).

Zuurstofplanten vijver: plantdiepte en oppoten

Deze planten groeien het beste op een plantdiepte van 50-60 cm. Hier ontvangt de plant nog genoeg zonlicht en heeft hij bovendien voldoende ruimte boven zich om gezonde scheuten te vormen.

Vijverplanten kun je poten in een mengsel van drie delen wit zand en één deel vijveraarde. Dit mengsel zorgt ervoor, dat er voldoende zuurstofrijk water bij de worteltjes kan komen waardoor deze niet gaan rotten. Glanzend fonteinkruid (Potamogeton lucens) heeft juist een mengsel nodig van drie delen vijveraarde en één deel wit zand.

Zet de planten in plantmandjes van 20×20 cm, met vier of vijf bosjes per mand. Verwijder eerst de loodjes van de bosjes en bind de bosjes in plaats daarvan voorzichtig samen met een stukje ijzerdraad. Lood is giftig en slecht voor de vijver en je vijverplanten.

Per 1.000 liter vijverwater is één plantmand met zuurstofplanten nodig. Wanneer de vijverplanten tot aan de oppervlakte gegroeid zijn, kun je het bovenste deel van de plant snoeien, tot circa vijftien centimeter onder de wateroppervlakte. De afgeknipte scheuten kun je vervolgens weer als nieuwe stekken terugzetten in de vijver.

Bosjes zuurstofplanten vijver

Bosjes zuurstofplanten. Per 1.000 liter vijverwater is ten minste een plantmand met vijf van deze bosjes nodig om de vijver helder te houden. Verwijder de loodjes en vervang deze door een stukje ijzerdraad.

Zuurstofplanten vijver: soorten

Het aantal vijverplanten is, zeker vergeleken met moerasplanten, redelijk beperkt. De onderstaande soorten zijn verkrijgbaar in Nederland en België en zijn winterhard:

Aarvederkruid (Myriophyllum spicatum)
Waterpest (Elodea canadensis)
Gedoornd hoornblad (Demersum)
Bronmos (Fontinalis antipyretica)
Glanzend fonteinkruid (Potamogeton lucens)
Gekroesd fonteinkruid (Potamogeton crispus)
Krabbescheer (Stratiotes aloides)

Plaats altijd verschillende soorten planten in je vijver. Niet alle soorten doen het in elke vijver even goed. Bovendien groeien niet alle planten in elke periode van het groeiseizoen even snel. Door te kiezen voor een mix van verschillende planten, zorg je ervoor dat je het hele groeiseizoen groeiende vijverplanten in je vijver hebt die zuurstof afgeven.

Op de pagina zuurstofplanten in beeld bespreken we bovenstaande planten en lees je meer over hun kenmerken.

Verder lezen:

Waterplanten

Waterlelies

Zuurstofplanten in beeld

Checklist zuurstofplanten

Vijverwater

 

Producten:

Mineral Clay

Pond Biotics